Met de beurs die per saldo al maanden in een dalende trend zit, is het lucratief geworden om put opties te schrijven. Dat klinkt tegenstrijdig of zelfs riskant, maar ik leg graag uit hoe het echt zit!
Dit artikel is in eerste instantie bedoeld voor de iets meer gevorderde belegger die beschikt over voldoende liquide middelen op zijn of haar beleggingsrekening.
Lees echter ook gerust verder als je een beginnende belegger bent of (nog) geen ervaring hebt met (het schrijven van) opties.
Van het verrijken van je kennis kan je alleen maar beter worden. Vandaar ook mijn artikelen over o.a. succesvol beginnen met beleggen en het opbouwen van een winstgevende portefeuille in vijf stappen.
Wat is een put optie?
Een put optie is een recht om een onderliggende waarde (bijvoorbeeld een aandeel) te mogen verkopen tegen een bepaalde, afgesproken prijs. Een put optie is dus in feite het tegenovergestelde van een call optie, die juist het recht geeft om een onderliggende waarde te mogen kopen tegen een afgesproken prijs.
Deze afgesproken prijs heet de uitoefenprijs. Alle opties hebben een einddatum, ook wel vervaldatum of expiratiedatum genoemd. De periode tot aan de expiratiedatum heet de looptijd. Tot die datum kun je handelen in de optie. Daarna loopt deze optie af (=expireren).
Er bestaan twee soorten opties: Amerikaanse en Europese opties. Beide soorten worden verhandeld op de Amsterdamse beurs. Het verschil is dat je bij Amerikaanse opties elke moment gebruik kan maken van je recht (=uitoefenen), terwijl je bij Europese opties alleen op de expiratiedag je recht kunt uitoefenen.
Opties op aandelen zijn vrijwel altijd Amerikaanse opties. Opties op indices zijn doorgaans Europese opties.
Hoe werkt een putoptie?
Een optie vertegenwoordigt 100 stuks van de onderliggende waarde. Dus als je 1 call optie koopt, dan heb je het recht om 100 van de onderliggende aandelen te mogen verkopen tegen een bepaalde koers.
Koop je 1 put optie, dan heb je het recht om 100 van de onderliggende aandelen te mogen verkopen tegen een bepaalde koers.
Omdat een optie 100x de onderliggende waarde vertegenwoordigt, betaal je ook 100x de koers van de optie die je op je scherm ziet staan. Dus als je een call optie Philips ziet staan voor € 2,50 (dit heet: de premie), dan kost die optie je 100x €2,50 = € 250
(NB: de transactiekosten laat ik in dit artikel voor het gemak buiten beschouwing).
Waarom koop je een put optie?
De meeste beleggers weten doorgaans wel hoe het kopen van een put optie werkt. Ze kopen put opties om hun aandelen te beschermen tegen een koersdaling.
Heb je bijvoorbeeld 100 aandelen PHILIPS gekocht op € 25 en wil je je aandelen beschermen tegen een koersdaling, dan kun je bijvoorbeeld 1 put optie PHI met uitoefenprijs 25 kopen (in beurstermen: open/buy 1 Put PHI 25; een open/koop van 1 putoptie Philips met uitoefenprijs 25).
Stel je betaalt voor deze putoptie een premie van € 2,95. De aanschaf van de put optie kost je dan € 295. Je 100 aandelen Philips a € 25 zijn dan beschermd tegen een koersdaling onder de € 25. In totaal kost deze positie Philips je € 2500 (voor de aandelen) + € 295 (voor de bescherming met de put optie) = € 2795.
In feite komt het er op neer dat je deze aandelenpositie hebt gekocht op effectief € 2795 / 100 = € 27,95 per aandeel. Dat betekent dat je pas winst maakt als de koers van Philips boven de € 27,95 stijgt.
Je put optie werkt als een soort brandverzekering. Je betaalt een premie en als er geen brand uitbreekt, ben je dat geld kwijt, maar dat is prima want je slaapt er wel beter door. ALS er brand zou uitbreken, dan ben je blij DAT je die brandverzekering had afgesloten.
In geval van onze aandelen hebben we dan te maken met een koersdaling van het aandeel Philips. Je put optie is je brandverzekering en beschermt je aandelen voor een daling onder de € 25 (dit was immers de uitoefenprijs).
Stel dat de koers van de aandelen Philips zou dalen naar € 20. Zou je alleen de aandelen hebben gehad, dan zou je op een (papieren) verlies staan van 100x (€ 25- € 20) = (de aanschafprijs minus de huidige koers) = € 500. Dat is een negatief rendement van 20%.
Uiteraard is dit pas echt verlies als je om wat voor reden dan ook zou besluiten om je aandelen te verkopen tegen de actuele koers van € 20. Je kan natuurlijk ook gewoon blijven zitten en wachten op betere tijden. In mijn voorbeeld met de gekochte put optie gebeurt er het volgende:
je 100 aandelen (gekocht op € 25) staan op een verlies van € 500
je put optie is nu (minstens) € 5 waard oftewel 100x € 5 = € 500.
Waarom is dit? Welnu, je put optie geeft het recht om 100 aandelen PHI te mogen verkopen tegen € 25 (=de uitoefenprijs) en omdat de actuele koers van het aandeel Philips nu € 20 is, is de waarde van dit recht (=de premie) gestegen naar (minstens) € 25 – 20 = € 5,00.
Met andere woorden: je put optie PHI 25 is nu minstens € 5,00 waard omdat je je aandelen kan verkopen op € 25 terwijl de werkelijke koers € 20 is. Je aandelen zelf zijn nu € 20,00 waard en staan dus € 500 in de min.
De put optie is nu dus (minstens) 100x € 5 = € 500 waard. Deze had je gekocht op € 2,95 dus sta je met je put optie op een winst van 100x € 2,05 = € 205. Per saldo sta je met je positie in Philips nu dus op een verlies van € 500 minus 205 = € 295. In totaal had je voor je aandelen en je optie samen € 2795 betaald (zie boven). Je hebt dankzij de put optie je verlies nu beperkt tot 295 / 2795 = 10,6%.
In werkelijkheid zal de premie voor deze optie overigens hoger liggen. De waarde van een optie wordt nl. ook bepaald door o.a. tijd- en verwachtingswaarde: hoe langer de looptijd, hoe hoger de premie. Hoe meer mensen verwachten dat de koers verder zal dalen, hoe hoger ook de premie voor deze put optie.
Je kan nu eventueel je put optie vasthouden als bescherming of je kunt ze verkopen (in beurstermen: close/sell of sluit/verkoop) en de winst op je put optie verzilveren als je denkt dat de koers van het aandeel weer zal gaan stijgen. Je kan dan evt. een andere put optie kopen met een andere (lagere) uitoefenprijs als je weer bescherming wil. Dit heet “doorrollen”.
Zou de koers van het aandeel Philips vervolgens gaan stijgen en uitkomen op € 30, dan sta je met je 100 aandelen op een winst van € 500 (aankoopkoers was € 25). Je put optie zou dan weinig tot niets waard zijn. Immers, waarom zou je je aandelen willen verkopen tegen de uitoefenprijs van € 25 van je put optie, terwijl je aandelen op de beurs kan verkopen voor € 30?
De premie voor deze optie zal dan ook in de buurt van 0 liggen. Deze put PHI 25 noem je out-of-the-money: de uitoefenprijs ligt onder de actuele beurskoers van het onderliggende aandeel.
Een optie is at-the-money wanneer de koers van de onderliggende waarde (nagenoeg) gelijk is aan de uitoefenprijs van de optie. Een optie is in-the-money wanneer de optie intrinsieke waarde heeft. In geval van mijn voorbeeld: toen de koers van het aandeel was gezakt naar € 20, dus onder de uitoefenprijs van de put optie van € 25, was de put optie € 5 waard. Je kon nl. gebruik maken van je recht om 100 aandelen Philips te verkopen voor € 25 terwijl de actuele koers van het aandeel € 20 was.
Wat betekent schrijven van een put optie?
Een put schrijven is het tegenovergestelde van een put kopen.
Als je een put koopt (open/buy), dan koop je het recht om 100x de onderliggende aandelen (Philips in mijn voorbeeld) te mogen verkopen tegen een bepaalde koers.
Als je een put schrijf (open/sell) dan verkoop je de put optie zonder dat je deze in bezit had. Je verkoopt je recht en neemt de plicht op je om tegen een bepaalde koers (=de uitoefenprijs) 100x de onderliggende waarde (=aandelen in mijn voorbeeld) te kopen (uiterlijk) op een vooraf bepaalde datum (de expiratiedatum).
Als schrijver van een optie ontvang je een premie ter compensatie van het risico dat je op je genomen hebt. Als de koers van het aandeel daalt immers, dan MOCHT je als KOPER van de put optie je aandelen verkopen tegen de uitoefenprijs, maar als SCHRIJVER van de put optie MOET je de aandelen dan KOPEN tegen een veel hogere koers dan de actuele (lagere) koers van het aandeel. Dit LIJKT een nadeel, maar kan in werkelijkheid een voordeel zijn.
Wat is het voordeel van het schrijven van een put optie?
De premie die je ontvangt voor het schrijven van de put optie is de waarde van de optie op het moment van het aangaan van de positie (open/sell).
Veel beleggers denken dat het (ongedekt) schrijven van put opties (=short gaan) riskant is. Maar dat is slechts tot op zekere hoogte waar. Ja, je loopt het risico dat bij een aanhoudende daling de koers van het aandeel dusdanig hard inklapt, dat je de aandelen verplicht wordt te kopen (dit heet een assignment) op een veel te hoog niveau vergeleken met de actuele koers.
Als de koers van Philips zou instorten naar € 10 en je had de put optie PHI 25 niet gekocht maar geschreven, dan was je verplicht om die aandelen te kopen op € 25 en hikte je meteen tegen een verlies aan van € 15.
Sterker nog, als Philips failliet zou gaan dan zat je in de maag met 100 aandelen Philips die je verplicht moest kopen op € 25 terwijl de koers 0 zou zijn. Dit is dan ook tevens je maximale verlies: als de koers van het aandeel naar 0 zou gaan.
Maar, zoals Johan Cruijff zei: “Elk nadeel heb z’n voordeel”.
Als je er van overtuigd bent dat de koersdaling niet oneindig kan doorgaan, dat het een kwaliteitsaandeel is, dat de vooruitzichten op de lange termijn rooskleurig zijn EN als je toch al van plan was om de aandelen zelf te kopen, dan kan het schrijven van put opties een lucratief alternatief zijn: een soort uitgesteld kopen van de aandelen tegen een korting.
Ik zal dit nader toelichten met een actueel praktijkvoorbeeld, al neem ik daarbij geen kwaliteitsaandeel bij uitstek in mee, maar wel eentje waarbij mensen om mij heen zich steeds vaker afvragen of ze het aandeel kunnen kopen: Just Eat Takeaway (TKWY).
De actuele koers is € 18,50.
Stel je wil voor ongeveer € 10.000 aandelen TKWY kopen.
Je kan dan ongeveer 500 aandelen kopen a € 18,50 = € 9250.
Of je had al 500 aandelen TKWY, die je gekocht had op ongeveer € 80 tijdens de coronacrisis, toen het aandeel hot was omdat iedereen eten thuis liet bezorgen. Je hebt de aandelen tijdens de gehele daling naar € 18,50 vastgehouden, maar wil nu bijkopen. .
Je houdt er rekening mee dat de koers op de korte termijn eventueel nog verder kan zakken. Maar voor de lange termijn heb je er alle vertrouwen in dat het management er in zal slagen om het vertrouwen terug te winnen van de beleggers. Denk bijvoorbeeld aan het zich terugtrekken uit verliesgevende markten en de inkoop van eigen aandelen.
In plaats van 500 aandelen (bij) te kopen a € 18,50 kan je ook besluiten om 5 put opties TKWY sep22 16 te schrijven. Oftewel: put opties met een looptijd tot de derde vrijdag van september 2022 met uitoefenprijs 16.
Je gaat dus de plicht aan om 500 aandelen TKWY te kopen als je aangewezen wordt (=een assignment krijgt) tegen een koers van € 16. De premie hiervoor bedraagt momenteel ongeveer € 2,50 per optie en krijg je dus bijgeschreven op je rekening.
Je ontvangt dan 5x € 2,50 x 100 = € 1250 bijgeschreven op je de rekening bij je broker.
LET WEL: voor het schrijven van opties moet je een margin aanhouden!
Dit betekent dat je bank of broker een X bedrag op je rekening zal blokkeren zolang je deze positie aan boord hebt. Dit wordt gedaan als waarborg dat je de aandelen daadwerkelijk kan betalen als je aangewezen wordt om de aandelen te moeten kopen.
Je kan en mag niet aan deze margin komen, die overigens mee verandert met de koers van het onderliggende aandeel. Hoe verder de koers daalt, hoe hoger de marginverplichting wordt voor de put optie! Zorg er dus voor dat je altijd over meer dan voldoende liquide middelen beschikt als je een dergelijke positie aangaat! Informeer bij je broker hoe hoog de margin is.
Terug naar het voorbeeld.
Scenario 1: de koers van TKWY blijft boven de uitoefenprijs van de put optie.
Als de koers van TKWY boven € 16 blijft t/m september, dan loopt de put optie uiteindelijk waardeloos af. De ontvangen premie is dan de winst voor de schrijver van de put optie. Je kan de put optie eventueel tussentijds ook terugkopen als deze op winst staat.
Als de koers van TKWY stijgt, dan wordt de put optie immers minder waard. Stel dat de premie dan zakt van € 2,50 naar € 1,00. Dan kun je deze put optie terugkopen op € 1,00 (close/buy) en is het verschil van € 2,50 -/- 1,00 = € 1,50 je winst (x5 x100).
Laten we er van het gunstigste geval uitgaan: de put optie loopt waardeloos af.
De ontvangen premie van € 2,50 x 5 x 100 = € 1250 is de winst en het enige wat je daarvoor hoefde te doen, was het aanhouden van de margin.
Let wel: dit is dan ook de maximale winst die je er aan kunt behalen, nl. de ontvangen premie. Van een verdere koersstijging van het aandeel profiteer je dus niet.
Had je 500 aandelen TKWY op € 80 gekocht, dan is je leed ietsjes verzacht hierdoor en tegelijk staan je aandelen waarschijnlijk weer ietsjes minder in de min.
Je kan nu eventueel opnieuw hetzelfde doen, maar dan voor een optie met als looptijd bijvoorbeeld december 2022.
Scenario 2: de koers van TKWY daalt onder de uitoefenprijs van de put optie.
Als de koers van TKWY onder de uitoefenprijs van € 16 van de put optie daalt, dan gebeurt er het volgende:
je kan een assignment krijgen en moet dus 5x 100 aandelen TKWY kopen op € 16 = € 8000.
Aangezien je de aandelen op zich toch al wilde kopen, maakt dit niet zoveel uit.
ja, het risico is dat de actuele koers van TKWY (ver) onderuit is gegaan en bijvoorbeeld € 10 doet. Je 500 aandelen staan dan dus meteen op een verlies van € 6 per aandeel = € 3000.
Effectief echter heb je niet € 16 voor de aandelen betaald, maar € 16 -/- 2,50 (=de ontvangen premie) = € 13,50. Je verlies (op papier) bedraagt nu € 3,50 per aandeel = € 17,50.
Met andere woorden: je hebt de aandelen gekocht tegen een korting vanwege de premie die je hebt ontvangen voor het schrijven van de put opties. Een uitgestelde aankoop tegen een fikse korting dus!
De koers van TKWY hoeft nu dus niet eerst boven de € 16 te stijgen voordat je winst maakt, maar boven de € 13,50.
Had je al 500 aandelen TKWY aan boord a € 80, dan krijg je er nu dus nog eens 500 bij tegen een effectieve aankoopkoers van € 13,50. Oftewel: 500 x € 80 = € 40.000 plus 500 x € 13,50 = € 6750. Samen: € 46.750. De gemiddelde aankoopkoers van je 1000 aandelen bedraagt nu € 46,75. Dat is al een flink stuk lager dan je oorspronkelijke aankoopkoers van € 80.
CONCLUSIE
Denk je dat de koersen niet veel verder zullen dalen en/of heb je er alle vertrouwen in dat de koers van het onderliggende aandeel zal stijgen EN vind je het prima wanneer je een assignment krijgt en de aandelen verplicht moet kopen EN beschik je over voldoende liquide middelen om aan de marginverplichting te voldoen?
Dan kan het schrijven van put opties wel degelijk een lucratief alternatief zijn voor het (meteen) kopen van de aandelen. En als je de aandelen dan toch verplicht moet kopen, dan haal je ze in ieder geval tegen een aantrekkelijke korting binnen dankzij de ontvangen optiepremie!
NB. Het bovenstaande voorbeeld is GEEN beleggingsadvies, maar is slechts bedoeld ter illustratie van de besproken optiestrategie.
Beleg nooit met geleend geld, maar altijd met geld dat je over hebt en kunt missen!
